Hoe vier je kerst in een hospice? ‘Het draait niet om de dood, maar om het leven’
Voor de meeste mensen staat kerst in het teken van gezellig samenzijn met familie, cadeaus onder de kerstboom en lekker uitgebreid tafelen. Maar voor sommigen is het ook een confronterende gebeurtenis. Want wat als je niet lang meer te leven hebt en dit je laatste kerst zal zijn? In Hospice Het Tweede Thuis in Westerland wordt hard gewerkt om hun gasten, die in de laatste fase van hun leven zitten, alsnog een fijne kerst te bezorgen.
Het is nog een paar dagen voor kerst als de kookvrijwilligers van Hospice Het Tweede Thuis druk in de weer zijn met het kerstmenu. Het hospice is pas sinds afgelopen augustus geopend en dus is dit de eerste keer dat er kerst wordt gevierd. Maar van het kerstmenu tot de decoratie: het wordt al gauw duidelijk dat de zorgverleners en vrijwilligers als een geoliede machine te werk gaan en hun gasten een bijzonder, en waarschijnlijk laatste, kerst laten vieren.
Elke gast mag per dag twee geliefden uitnodigen voor een diner, waar vrijwilligers Berber Heutink en Machteld van der Meulen zich grotendeels over hebben ontfermd. “Eerste Kerstdag hebben we een buffet met ossenstaartsoep van botten getrokken, een quiche, roerei met asperges, zalmsalade, gerookte vis, ragout, vers fruit en een rabarbertaart”, vertelt Berber.
“Ik denk dat ik Eerste Kerstdag ook kom”, grapt coördinator Esther de Kort, die daarna nog maar eens benadrukt hoe blij ze met haar team van verpleegkundigen en vrijwilligers is. Er is 24 uurszorg en daarnaast zijn er dagelijks meerdere vrijwilligers die ondersteunen bij het verlenen van zorg, maaltijden klaarmaken of de tuin bijhouden. In totaal een lijst van meer dan 100 mensen. En dat is hard nodig, want het hospice heeft een vliegende start beleefd.
(Tekst gaat door onder de foto)
“We staan op de kaart, mensen weten ons te vinden”, vertelt Esther dan ook. “We hebben al 43 gasten opgenomen in die vier maanden tijd, dus dat is hartstikke veel”, aldus verpleegkundige Simone van Boven. De in totaal zes kamers worden dus voor het grootste gedeelte van de tijd bewoond door mensen die aan de laatste fase van hun leven beginnen. En dat is soms kort; een paar dagen of een week, maar soms ook een paar weken tot maanden.
Den Haag
En niet alleen in de omgeving Hollands Kroon weten mensen in hun stervensfase het hospice naast het Lutjestrand te vinden. “We hebben ook een dame van 104 gehad uit Den Haag. Haar zoon woonde in Alkmaar, dus die vond het fijn om haar in de buurt te hebben. Ze zag er alleen best tegenop, omdat ze 68 jaar in Den Haag had gewoond. Maar het moment dat ze hier binnenkwam en de kamer en het uitzicht zag, was ze om. Dat is wat we van alle gasten meekrijgen”, vertelt Esther.
In alle hectiek lukt het de dames soms ook wel even om te reflecteren op de eerste vier maanden dat het hospice draaiende is. “Iedereen heeft wel een moment met een gouden randje”, vertelt Esther. “Ja, voor mij was het een sudderlapje dat ik had bereid voor een mevrouw en ze zei ‘ach kind, ik heb eindelijk weer eens normaal eten na al die harde spaghetti die ik heb gekregen’. Daar was ze zo blij mee”, vertelt kookvrijwilliger Berber Heutink.
Deze bijzondere momenten en fijne sfeer dragen eraan bij dat de werknemers en vrijwilligers het huis alles behalve als een beladen plek zien waar enkel mensen sterven. “Als ik hier kom, komt er bij mij ook een soort rust over me heen”, vertelt Machteld als ze om zich heen kijkt. Simone vervolgt: “Hier in het hospice draait het niet om de dood, maar om het leven.”
En dat gevoel wordt gedeeld door de gasten en hun familie. Dat kan een meneer, die vanuit zijn bed vertelt over zijn tijd in het hospice, ook zeker bevestigen. Vanwege een val lukt het hem niet meer om rond te kunnen lopen, maar vanuit bed geniet hij nog zichtbaar van het uitzicht op het Wieringer landschap. “Het is hier goed en erg mooi”, vertelt hij dan ook.
(Tekst gaat door onder de foto)
En dan weer terug naar de orde van de dag: de laatste servetten moeten gevouwen worden en de bloemetjes moeten nog in het vaasje van de kerstversiering. De menu’s van beide kerstdagen staan op papier en de meeste boodschappen zijn besteld. Daarnaast komt er nog een pianospeler op Eerste Kerstdag voor muzikaal entertainment.
En natuurlijk staat het samenzijn met familie centraal. “Voor de familie is het heel fijn om niet in een steriele omgeving te zitten, maar het ook echt als thuis voelt. Dat ze ook gewoon kerst kunnen vieren met hun geliefde, ondanks dat die op sterven ligt”, vertelt Machteld.
“Toch blijft het altijd dubbel. Hoe je het ook wendt of keert, we blijven een hospice en mensen zijn hier om te sterven. Maar ondanks dat denk ik dat, op het moment zelf, mensen intens gelukkig zijn met hun naasten om zich heen en het feit dat je nog een laatste kerst mag vieren”, concludeert Simone.
