Tuinders zijn bang dat zij straks de dupe zijn van ondergrondse zoutwaterberging in Andijk
Ook boeren en tuinders maken zich zorgen over het plan om zout afvalwater op te slaan onder de Andijker bodem, geeft LTO-voorzitter Trude Buysman aan. Ze zijn bang dat ze schade oplopen en maatregelen moeten treffen door drinkwaterbedrijf PWN. “We willen op papier hebben dat PWN eventuele schade vergoedt”, aldus Buysman.
Eind juni werd bekend dat PWN bezig is met een aparte vergunning voor de grootschalige opslag van zout afvalwater in de bodem. Het drinkwaterbedrijf wil het afvalwater namelijk niet terug lozen in het IJsselmeer. Om die reden wil PWN het achtergebleven water dieper in de bodem infiltreren. Het drinkwaterbedrijf is vanaf 2011 aan het onderzoeken hoe ze die afval met de best beschikbare techniek kunnen verwerken of hergebruiken, aldus het college.
Geen landbouweffectenrapport
Maar daar zijn de tuinders in Andijk niet blij mee, want het productiegebied hier is ontzettend goed, vertelt LTO-voorzitter Trude Buysman. “Dat geldt vooral voor bloemkool en broccoli, maar ook voor lelies en tulpen. Maar als het zoutgehalte in de bodem omhoog gaat, dan kan dat niet meer. Als een tuinder zijn gewassen beregent met water vanuit de sloot, maar de EC-waarden zijn te hoog door bijvoorbeeld het injecteren van zoutwater door PWN, dan kan het product worden afgekeurd. Want bij elk product moet de tuinder zijn EC-waarden doorgeven aan de winkel waar het product ligt”, zegt zij. “Daarbij kan de grond, door zoute kwellen, niet meer geschikt zijn voor tuinbouw.”
Ook is er volgens Buysman, die de belangen behartigt voor de agrarische sector in West-Friesland, geen landbouweffectenrapport uitgevoerd. Om die reden wil de vereniging voor elkaar krijgen dat er vanuit PWN alsnog een nulmeting wordt gedaan en dat het proces de komende twintig jaar continu wordt gemonitord, om zo te onderzoeken of er veranderingen plaatsvinden in de EC-waarden in de bodem en sloten.
De zorg onder boeren en tuinders is dus groot, maar dat is niet het enige waar PWN rekening mee moet houden, benadrukt Buysman. “We hebben op veel plaatsen last van zoute kwel. Wat als dat met elkaar in verbinding komt, waardoor zoute kwellen alleen maar erger worden, wat zijn dan de gevolgen?”, vraagt de voorzitter zich af.
Angsten
Net als de inwoners van Andijk vragen ze zich af of het gewicht van de grote hoeveelheid afvalwater geen effecten heeft voor de grond zelf. Volgens Buysman bestaat er dan kans op het inzakken van de grond. Ook is de vereniging bang dat de grond vervuild raakt en dat er aardbevingen of trillingen ontstaan. “Misschien is dat wel helemaal niet relevant, maar dan willen we dat wel op papier hebben. We gaan alles kritisch bekijken en bestuderen”, zegt de voorzitter.
Maar ook de warmte-koudeopslag, waar tientallen boeren en tuinders mee aan de haal zijn gegaan om zo hun agrarisch bedrijf te kunnen verduurzamen, komt dan in gevaar, stelt Buysman. “Daar zijn ze het meest bang voor. Dat ze geen vergunningen meer kunnen krijgen. Maar ook dat de grondtemperatuur op die laag verandert, want zoutwater is kouder, waardoor de opgeslagen warmte minder bruikbaar is. Want ze boren in dezelfde laag.”
En als boeren en tuinders geen vergunningen meer kunnen krijgen, kunnen ze de transitie in hun eigen agrarisch bedrijf niet meer behalen, benoemt Buysman. “Omdat het gebied waar PWN mag infiltreren, is afgekaderd in het gebied waar zij hun gewassen of tulpen verbouwen. En dan moeten we naar andere oplossingen kijken die duurder kunnen uitvallen.”
Daarbij zijn al verschillende tuindersbedrijven omgeschakeld naar warmte-koudeopslag. Als de grondtemperatuur verandert, verandert ook het rendement en zouden dure investeringen niet meer kunnen worden terugverdiend.
Datacenters
Ook levert PWN (drink)water in de gemeente Hollands Kroon, waar plannen liggen voor nieuwe datacenters. De komst hiervan betekent dat er 10 miljoen kuub drinkwater aan koelwater per jaar nodig zal zijn. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de provincie.
Dat wekt zorgen, zegt Buysman. Twee bestaande datacenters in de gemeente verbruiken alleen al – naar schatting van ambtenaren – 525 kuub drinkwater per uur (een zwembad van 25 meter bevat bijvoorbeeld 450 kuub water). Per jaar zou dat bijna 5 miljoen kuub zijn, berekenden ze. “Hoeveel meer water wordt er gemaakt, zodat bedrijven als Google en Microsoft hun apparatuur kunnen blijven koelen? Doordat PWN meer zoetwater moet maken, terwijl we al krap zitten met de hoeveelheid zoetwater, moet het opgevangen water steeds worden ontzout, waarna het zoute afvalwater weer in de bodem wordt gepompt. Wat betekent dat voor ons?”, besluit Buysman.
