Software for Less , gepresenteerd als een tijdgeestige tech-expositie, is een solotentoonstelling van de Amerikaanse kunstenaar Ben Grosser, die gaat over de botsing tussen de roofzuchtige cultuur van grote, online bedrijven die steeds meer winst en politieke macht krijgen, en de effecten die hun uitbuitingspraktijken hebben op gebruikers van hun platforms en apparaten.
Grosser onderzoekt nu al meer dan 10 jaar de rol van webgebaseerde bedrijfslogica in het dagelijks leven en de politiek, met de nadruk op hoe Facebook de manier waarop we internet gebruiken en erover denken radicaal heeft veranderd. Zijn benadering, spottend en bitter tegelijk, lijkt rechtstreeks uit een bepaald moment in de recente geschiedenis van de digitale cultuur te komen. In 2011 transformeerde Facebook zichzelf van een enorm succesvol online platform naar een gigantische mediamoloch die het afgelopen decennium de sociale media domineerde, zowel ten goede als ten kwade.
Grosser maakte deel uit van een kleine groep kunstenaars die, in navolging van de net.art- traditie van de jaren negentig, geïnteresseerd was in digitale cultuur als een emanatie van codes en talen. "Hoe beïnvloeden het ontwerp en de algoritmen van sociale media de manier waarop we de werkelijkheid zien?" is een van de steeds terugkerende vragen in het werk van Grosser, die de rol heeft gespeeld van Cassandra, de Trojaanse priesteres van Apollo in de Griekse mythologie, wiens ware en sombere profetieën niet werden geloofd, naar die van iemand die getuige is geweest van de veranderingen die hij had ondergaan verwacht en zelfs geïnspireerd .
Software for Less is een kans om meer te leren over een perspectief op digitale technologie dat technische expertise combineert met een zekere passie voor metataal. Grosser's "Safebook" (2018) is bijvoorbeeld een webbrowser-plug-in die Facebook-pagina's zuivert door teksten en afbeeldingen uit te filteren om alleen de interface-elementen over te laten: grijze knoppen, blauwe cirkels, witte vierkanten. Deze ontwerpelementen verliezen hun primaire functie en worden, eenmaal losgelaten, geometrische vormen waarmee we op een speelse en inconsequente manier omgaan. In zekere zin is het een utopie van interactie: zonder te vertrouwen op archaïsche vormen van communicatie zoals teksten, afbeeldingen en reacties, kunnen we vrij bewegen tussen sterrenstelsels van ronde ballonnen, in een ruimte waar het onmogelijk lijkt om wrijving te ontmoeten.
Naast "Safebook" zijn er vele andere werken van Grosser waarin zijn interesse in het bijsnijden en elimineren van de inhoud om aspecten die anders verborgen zouden blijven, duidelijk te maken. "Order of Magnitude" (2019) is een supercut van Mark Zuckerberg die de woorden "meer", "groeien" en elke uiting van een metriek als "twee miljoen" of "één miljard" zegt, resulterend in een hypnotiserende, zij het vervreemdende beleven. De snelheid waarmee de woorden worden uitgesproken, doet denken aan de precisie van een machine die een document scant om trefwoorden te markeren.
Een van de meest recente werken van Grosser is "Minus" (2021), een eindig sociaal netwerk waar gebruikers slechts 100 posts voor het leven krijgen. Het platform laat zien hoe weinig kansen ze nog hebben in plaats van hoeveel likes en reshares ze hebben verzameld. De limiet die aan de gebruiker wordt opgelegd, levert problemen van schaarste op in een context – de online wereld – die overvloed tot een fundamenteel onderdeel van zijn functioneren heeft gemaakt. Door Minus te gebruiken, moet onze gebruikelijke interactie met Facebook, Twitter, Instagram en andere traditionele platforms opnieuw worden gedefinieerd: wat is echt de moeite waard om te delen? Welke gedachten of gebeurtenissen in ons leven kunnen ernaar streven om deel uit te maken van de 100 berichten die we beschikbaar hebben op Minus? Schaarste leidt tot een herwaardering van hoe we ons leven ervaren, niet langer voortdurend geneigd om te worden gestreamd omdat het gemakkelijk is om op twee knoppen te drukken en live te gaan, maar gemaakt van momenten die niet voortdurend en impliciet vragen om te worden gedeeld met ons publiek.
Uiteindelijk wil de tentoonstelling geen antwoord geven op de stroom van dreigend nieuws over de steeds doordringendere rol van Facebook in de manier waarop we ons uiten en communiceren met anderen. In plaats daarvan is het belangrijkste doel van de show om een creatief, slim perspectief te bieden op de redenen achter de vervreemde en verslaafde relatie die we onderhouden met sociale-mediaplatforms. Ben Grosser heeft een formidabel vermogen om de raakvlakken tussen de eisen van de marketingteams van sociale media en onze sociale ambities te verkennen. Hij is een troostrijk, optimistisch standpunt dat eist dat het publiek een actieve rol speelt om een betere, minder gemonetiseerde toekomst te hebben.
Software for Less loopt tot en met 23 oktober in Arebyte Gallery (Java House, 7 Botanic Square, London City Island, E14 0LG).
