De verkeerde elites
"Om een effectief antwoord te geven op het heersende egalitarisme van onze tijd, is het daarom noodzakelijk maar nauwelijks voldoende om de absurditeit, de antiwetenschappelijke aard, de tegenstrijdigheid van de egalitaire doctrine aan te tonen, evenals de rampzalige gevolgen van het egalitaire programma. Dit is allemaal goed en wel. Maar het mist de essentiële aard van, evenals de meest effectieve weerlegging van, het egalitaire programma: om het te ontmaskeren als een masker voor de machtsdrift van de nu heersende linkse- liberale intellectuele en media-elites. Aangezien deze elites ook de tot nu toe onbetwiste opinievormende klasse in de samenleving zijn, kan hun heerschappij niet worden verdreven totdat het onderdrukte publiek, instinctief maar primitief tegen deze elites, de ware aard wordt getoond van de steeds meer gehate krachten die heersen over hen. Om de uitdrukkingen van Nieuw Links van de late jaren zestig te gebruiken, moet de heersende elite worden 'gedemystificeerd', 'gedelegitimeerd' en 'gedeheiligd'. Niets kan hun deheiliging meer bevorderen dan de publieke realisatie van de ware aard van hun egalitaire slogans."
-Murray N. Rothbard, "Egalitarisme en de elites"
Tijdens een paneldiscussie tijdens een recent Mises Institute-evenement, beschreef een presentator de Ivy League-universiteit van haar zoon als ‘elite’, hoewel ze klaagde over de perverse en schadelijke covid-mandaten die door de administratie waren opgelegd. Die mandaten werden trouwens overweldigend gesteund door zowel studenten van deze specifieke universiteit als hun ouders.
Een ander panellid reageerde met "We hebben nieuwe elites nodig!" op applaus van het publiek.
Dit is pijnlijk waar. We hebben dringend nieuwe en betere elites nodig, want de politiek verbonden klasse in Amerika heeft de afgelopen honderd jaar besteed aan het verpesten van onderwijs, medicijnen, diplomatie (vrede), geld, bankieren, grote bedrijven, literatuur, kunst en amusement, gewoon om te beginnen. En toch hebben ze het lef om de onvermijdelijke populistische reacties op hun eigen akelige mislukkingen aan te vallen!
De eerste stap in dit proces is het intrekken van onze sancties tegen bestaande elites waar en wanneer we maar kunnen. Dit kan net zo eenvoudig zijn als het uitschakelen van CNN of zo moeilijk als het niet sturen van een kind om het vervagende prestige van een Ivy-diploma te zoeken. Maar we moeten ze de rug toekeren. We moeten de prikkels en instellingen omkeren die hun onverdiende elitestatus mogelijk maken.
Onverdiend betekent in deze context staat verbonden. Dit kenmerk is meer dan enig ander kenmerk van de 'onnatuurlijke' elites van vandaag, waarmee we elites bedoelen die hun status grotendeels te danken hebben aan connecties met de overheid in plaats van aan verdienste. Het kan in sommige gevallen moeilijk te identificeren zijn: sommige elites, zoals Jeff Bezos, presteerden briljant op de markt, maar onderhouden ook diepe banden met de slechtste van de Amerikaanse superstaat. Amazon verkoopt clouddiensten aan een groot aantal criminele federale agentschappen, en Bezos is zelf de enige eigenaar van het CIA-orgaan de Washington Post.
Russische oligarchen, die tegenwoordig veel in het nieuws zijn, zouden in deze categorie van onnatuurlijke en onwaardige elites vallen. Hoewel de woordenboekdefinitie van "oligarch" eenvoudig is – een lid van een controlerende elite met bijna absolute politieke macht – is het huidige gebruik breder. Het is gaan betekenen "buitenlandse miljardair die op onheilige manieren geld verdiende", en als zodanig is het vermoedelijk van toepassing op Vladimir Poetin en zijn vermeende miljarden aan activa vergaard met een bescheiden salaris. Maar veel Russen verwierven macht en rijkdom door nauwe banden met de voormalige Sovjet-Unie, en kochten tijdens de vriendjespolitiek begin jaren negentig goedkoop staatseigendommen. Moeten ze nu allemaal beslag leggen op hun eigendommen, zoals Roman Abramovich en zijn aandelen van de Chelsea Football Club in Londen? Welke wet rechtvaardigt dit, welk tribunaal vaardigt een dergelijk bevel uit en welk politiebureau handhaaft de inbeslagname? Deze onbeduidende vragen over de 'rechtsstaat' blijven ongevraagd en onbeantwoord; we zijn in oorlog met Poetin!
Maar zijn Amerikaanse elites niet ook oligarchen? Als we kijken naar het verband tussen staats- en bedrijfsmacht, vinden we tal van Amerikaanse voorbeelden buiten de eerder genoemde Bezos. Michael Rectenwald, professor aan de New Yorkse universiteit, bedacht de term 'gouvernementele organisaties' om beursgenoteerde bedrijven zoals Google en Amazon te beschrijven die zo nauw verbonden zijn met de federale staat dat ze worden vervangen om op te treden als staatsagenten. Als we bedenken hoe verreikend dit verband werkelijk is, hoeveel Amerikaanse elites verdienen dan echt hun status?
Denk aan Elon Musk, die onlangs een deel van zijn Tesla-aandelen verkocht en een belang van 9 procent in Twitter kocht, waarmee hij een bestuurszetel verwierf. Zijn rijkdom komt gedeeltelijk voort uit zijn duidelijk verdienstelijke inspanningen om PayPal op te bouwen en te verkopen; zijn zakelijk inzicht in het investeren van de PayPal-opbrengsten; en zijn visionaire, onvermoeibare inspanningen om zowel Tesla als de private SpaceX te bouwen. Een man met zijn intelligentie en ondernemerszin is toch een natuurlijke, waardige elite?
Misschien. Ten minste een deel van zijn Tesla-voorraadvermogen is te danken aan overheidssubsidies die helpen een markt voor zijn EV's te creëren, en SpaceX contracteert rechtstreeks met NASA. Misschien heeft meneer Musk niet om deze subsidies gevraagd en zou hij behoorlijk rijk en succesvol zijn zonder die subsidies, maar ze vertroebelen de kwestie.
Zijn de Obama's oligarchen? Hun gerapporteerde nettowaarde van $ 70 miljoen komt immers volledig voort uit het betreden van hun tijd in het Witte Huis. Hoe zit het met George W. Bush en zijn $ 40 miljoen, gezien hoe hij geld erfde en vervolgens zijn olie- en gasconcern verkocht aan een bedrijf dat eigendom was van George Soros? Denk aan Joe Biden, wiens nettowaarde steeg van minder dan $ 30.000 (!) in 2009 tot bijna $ 10 miljoen vandaag. Sinds 1970 heeft hij letterlijk geen echte baan meer! Hij is toch zeker een oligarch, in de zin van onverdiende rijkdom en macht?
Hoe zit het met Stacey Abrams, de voormalige gouverneurskandidaat van Georgië die in 2018 een nettowaarde van $ 109.000 claimde, maar nu een nettowaarde van $ 3,17 miljoen onthult? Wat heeft ze gebouwd of gemaakt? Is ze een oligarch, met onverdiende rijkdom en status uitsluitend te danken aan de politiek? Hoe zit het met Anderson Cooper van CNN, geboren in de schoot van Vanderbilt-rijkdom en elitescholen (om nog maar te zwijgen van de verplichte stagiair bij de CIA) en vervolgens een prominent platform gegeven op een groot kabelstation? Verdient hij op een of andere manier zijn status?
Russische oligarchen, Amerikaanse polsen en aan de staat verbonden miljardairs zijn allemaal uit hetzelfde hout gesneden: ze verdienden hun rijkdom en positie in de samenleving niet of niet volledig. Maar dit moeten we verwachten. Regeling door elites, althans tot op zekere hoogte, is inderdaad onvermijdelijk. Elke samenleving, door tijd en plaats, manifesteert dit. Democratie lost het niet op of verandert het niet, maar verplaatst alleen status van verdienste naar politiek. Democratie creëert gewoon andere – ergere – elites in de vorm van een permanente bestuurlijke, bureaucratische klasse die evenmin de instemming van de geregeerden weerspiegelt als Poetin de wil van alle Russen vertegenwoordigt.
Politieke en economische vrijheid gaat over de vrijheid en welvaart die de gemiddelde mens in elke samenleving geniet. Het is de maatstaf of elites natuurlijk of onnatuurlijk zijn, of ze het verdienen of niet. In de armste en meest corrupte landen maken elites hun eigen Zwitserse bankrekeningen dik, terwijl ze de burgers parasitair leegzuigen van hun schamele middelen. In de rijkste en minst corrupte landen handelen elites veel welwillender (bijv. Prins Hans-Adam II in Liechtenstein). De meeste landen in het Westen liggen tegenwoordig ergens in het midden. Maar de covid-crisis heeft ons laten zien dat de situatie opnieuw verslechtert.
Wat we nodig hebben is niet om elites te elimineren, maar om betere te creëren.
In zijn essay "Natural Elites, Intellectuals, and the State" beschrijft Hans-Hermann Hoppe hoe moderne staten zich de rol toe-eigenen van waardige individuen in de samenleving die natuurlijk gezag bezitten:
Een dergelijke theorie is gepresenteerd door Bertrand de Jouvenel. Volgens zijn opvatting zijn staten het resultaat van natuurlijke elites: het natuurlijke resultaat van vrijwillige transacties tussen particuliere eigenaren van onroerend goed is niet-egalitair, hiërarchisch en elitair. In elke samenleving verwerven enkele individuen door talent de status van elite. Vanwege superieure prestaties van rijkdom, wijsheid en moed, krijgen deze individuen natuurlijke autoriteit en genieten hun meningen en oordelen wijdverbreid respect. Bovendien zullen, vanwege selectieve paring, huwelijk en de wetten van burgerlijke en genetische erfenis, posities van natuurlijk gezag binnen enkele adellijke families worden doorgegeven. Het is tot de hoofden van deze families met een langdurige staat van dienst van superieure prestaties, vooruitziendheid en voorbeeldig persoonlijk gedrag dat mannen zich met hun conflicten en klachten tegen elkaar wenden. Deze leiders van de natuurlijke elite treden op als rechters en vredestichters, vaak gratis uit plichtsbesef dat van een persoon met gezag wordt verwacht of uit bezorgdheid voor het burgerlijk recht als een particulier geproduceerd 'publiek goed'.
De kleine maar beslissende stap in de overgang naar een staat bestaat juist uit het monopoliseren van de functie van rechter en vredestichter. Dit gebeurde zodra een enkel lid van de vrijwillig erkende natuurlijke elite er, ondanks de tegenstand van andere leden van de elite, op kon aandringen dat alle conflicten binnen een bepaald gebied voor hem werden gebracht. Tegenstrijdige partijen konden geen andere rechter of vredestichter meer kiezen.
Hoe identificeren we "goede" elites, wijze leiders die zullen handelen en de wereld op welwillende manieren zullen leiden? Leiders die geven om beschaving, eigendom, welvaart, vrede, gerechtigheid, eerlijkheid, natuurbehoud en liefdadigheid? We beginnen door de politiek, de media, de academische wereld en de populaire cultuur de rug toe te keren en te kijken naar de voorbeelden uit de echte wereld om ons heen. In ons gezin, werk, sociale kringen en lokale gemeenschappen zijn de mannen en vrouwen die onze zeer onnatuurlijke opperheren kunnen vervangen. Mannen en vrouwen die ongelijkheid en menselijke verschillen zien als het onontkoombare startpunt van de menselijke samenleving, die volgens Ludwig von Mises 'samenwerking tussen de meer getalenteerde, meer capabele en ijverigere met de minder getalenteerde, minder capabele en minder ijverige ', wat 'voor beide voordelen oplevert'.
Dit is dan het egalitaire probleem. Progressieven van alle politieke lijnen verzetten zich tegen het idee van natuurlijke elites, niet vanwege hun beweerde egalitarisme of afkeer van hiërarchieën: ze verzetten zich tegen het idee omdat het een hiërarchie overweegt die niet door hen is ingesteld. Een natuurlijke elite betekent ook dat intelligentie, bekwaamheid, aantrekkelijkheid, charisma, wijsheid, discretie en rustig vertrouwen – allemaal zeer ongelijk verdeeld in de natuur – de kenmerken worden van degenen die een grotere invloed in de samenleving hebben.
Overheid is meestal voorbij hoop of verlossing. En we hebben geen elites nodig voor bestuur; markten die functie veel beter en veel democratischer vervullen. Onze focus moet liggen op de intermediaire instellingen van het maatschappelijk middenveld, het redden van degenen die kunnen worden gered en het bouwen van nieuwe waar de schade te groot is. We beginnen dit proces met echte elites, de echte 'volwassenen in de kamer'. We moeten de huidige oogst dringend deheiligen en vervangen door veel betere en nobelere mensen.
