Stilgehouden.nl

De over het hoofd geziene vrouwelijke filmmakers van de antikoloniale beweging

De over het hoofd geziene vrouwelijke filmmakers van de antikoloniale beweging

Bron

Ze moeten in de beelden zitten, achter de camera, in de montageruimte en betrokken zijn bij elke fase van het maken van een film. Afrikaanse vrouwen moeten overal zijn – zij moeten degenen zijn die over hun problemen praten.

Dit citaat van wijlen de grote filmmaker Sarah Maldoror vormt de ideologische basis van de nieuwe serie In the Images, Behind the Camera: Women's Political Cinema, 1959-1992 van de Brooklyn Academy of Music (BAM) Cinematheque. Die periode was een rijke periode voor revolutionaire film, toen radicalen hun camera's gebruikten om te ageren tegen het imperialisme en voor drastische sociale verandering. De retrospectieve, geprogrammeerd door Yasmina Price, belicht specifiek dergelijke werken gemaakt door vrouwen in deze tijd, met een bijzondere nadruk op zelden vertoonde en/of recent gerestaureerde films. Bestaan in een linkse ruimte is geen garantie dat vrouwenstemmen hun recht krijgen, en dus op meerdere niveaus fungeert dit programma als een waardevolle historische correctie.

Hoewel de retrospectieve slechts een week duurt, beslaat In the Images, Behind the Camera een indrukwekkende breedte van het Globale Zuiden uit de Koude Oorlog, met films uit Tunesië, Senegal, Venezuela, Marokko, Algerije, Libanon, India en meer. Aan de spits van de serie staat Maldorors baanbrekende antikoloniale speelfilm Sambizanga uit 1972 (in combinatie met haar korte debuutfilm Monangambée uit 1968). Gebaseerd op een novelle van de Angolese schrijver José Luandino Vieira, speelt het zich af tegen de achtergrond van de Angolese Onafhankelijkheidsoorlog van 1961, waarbij een vrouw van gevangenis naar gevangenis gaat op zoek naar haar verzetsstrijder, zonder te beseffen dat de Portugese politie hem al heeft vermoord. Maldoror werkte aan het script samen met haar man Mário Pinto de Andrade, die zijn eigen ervaringen uit de oorlog als vrijheidsstrijder inbracht. Met Sambizanga werd Maldoror de eerste vrouw die een speelfilm maakte in Afrika.

Van Achternaam Viet Voornaam Nam (1989), richt. Trinh T. Minh-ha

Dat is niet eens de enige "eerste" in het programma. The Hour of Liberation Has Arrived (1974) was de eerste film die in Cannes werd geregisseerd door een Arabische vrouw. De Libanese filmmaker Heiny Srour en haar crew reisden naar Oman, op dat moment midden in de Dhofar-opstand, om de omstandigheden te documenteren in gebieden die gecontroleerd werden door de communistische rebellen. Het Dhofar Bevrijdingsfront trad op tegen het sclerotische, door de Britten gemanipuleerde sultanaat en voerde een indrukwekkende reeks hervormingen en sociale programma's uit op zijn grondgebied voordat het uiteindelijk werd verslagen. De film van Srour is een essentieel document van een van de vele veelbelovende maar kortstondige revolutionaire bewegingen die in de loop van de Koude Oorlog ontstonden en werden neergeslagen.

Een andere primeur – de eerste speelfilm van een Cubaanse vrouw – ondervraagt een samenleving die met succes haar revolutie verdedigde. Met One Way or Another (ook 1974), creëerde de Afro-Cubaanse regisseur Sara Gómez een fictie/non-fictie hybride marxistische romance tussen een onderwijzeres en een fabrieksarbeider, waarbij ze wrijving vond in de manier waarop nationale ontwikkeling niet automatisch resulteert in een meer egalitaire samenleving .

Van de een of andere manier (1974), richt. Sara Gomez

Andere films in de serie onderzoeken kwesties van leven in diaspora's en kolonisten-koloniale staten. Trinh T. Minh-ha's documentaire Surname Viet Given Name Nam uit 1989 is een herkauwer over ontheemding, met vijf Vietnamese vrouwen die in de Verenigde Staten wonen. De film vermengt vrijelijk interviews met zijn onderwerpen met geënsceneerde scènes waarin ze Engelse vertalingen lezen van interviews met vrouwen die nog steeds in Vietnam wonen. In Patu! (1983), Māori-regisseur Merata Mita documenteert een dwarsdoorsnede van verschillende overlappende sociale bewegingen die te zien waren tijdens anti-apartheidsprotesten tegen een Zuid-Afrikaanse rugbytour in Nieuw-Zeeland in 1981. Elk van deze films raakt een kwestie aan die vandaag nog steeds resoneert, het demonstreren van de blijvende kracht van revolutionaire cinema, en hoe schadelijk het is om de bijdragen van vrouwen aan deze bewegingen te vergeten.

Gregory